Elmi seminarda aşağıölçülü strukturlarda fundamental hadisələr müzakirə olunub
04 dekabr 2024-cü il tarixində Fizika fakültəsinin Bərk cisimlər fizikası kafedrasının növbəti elmi seminar keçirilib. Seminarda Bərk cisimlər fizikası kafedrasının professoru Taryel İsmayılov “Aşağıölçülü strukturlarda fundamental hadisələr” mövzusunda məruzə edib.
Məruzə zamanı qeyd olundu ki, aşağıölçülü sistemlərdə yükdaşıyıcıların (elektron və deşiklərin) özəlliklərini üç qrup fundamental hadisə müəyyən edir: kvant məhdudlanması, ballistik köçürmə və kvant interferensiyası, eləcə də tunellənmə. Bütün bu effektlər sırf kvant-mexaniki hadisələrdir. Kvant məhdudlanması o zaman baş verir ki, nümunənin ölçüsü bir, iki və ya hər üç istiqamətdə de-Broyl dalğasının uzunluğu tərtibində olsun. Nəticədə elektronun (deşiyin) enerji spektri köklü sürətdə dəyişir, yəni ölçüdən kəskin asılı olur. Yükdaşıyıcıların hərəkəti (transportu) həm potensial çəpər boyunca, həm də çəpər müstəvisinə perpendikulyar olaraq baş verə bilər. Çəpər boyunca hərəkətdə dominant effektlər - ballistik köçürmə və kvant interferensiyası baş verir. Çəpərə perpendikulyar istiqamətdə isə yükdaşıyıcılar (elektronlar) sırf tunellənmə yolu ilə başqa (digər) oblasta keçirlər. Çıxışı zamanı sadalanan fundamental effektlərin (hadisələrin) fiziki mahiyyəti, yaranma qanunauyğunluqları və onların praktiki tətbiqləri haqda geniş məlumat verildi.
Seminarın sonunda məruzə ətrafında müzakirələr aparılaraq, seminar iştirakçıları tərəfindən verilən suallar cavablandırıldı.
