Magistrantımız beynəlxalq konfransda çıxış edib
Fizika fakültəsinin magistrantı İlyas Abuşzadə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) Xarici Kosmos Məsələləri üzrə Ofisi (UNOOSA) və Bakı Dövlət Universitetinin (BDU) təşkilatçılığı, Qlobal Naviqasiya Peyk Sistemləri (GNSS) üzrə Beynəlxalq Komitə (ICG) və Amerika Birləşmiş Ştatları Milli Aeronavtika və Kosmos İdarəsinin (NASA) tərəfdaşlığı və dəstəyi ilə Bakıda keçirilən “Beynəlxalq Kosmik Hava Təşəbbüsü: Günəş, Kosmik Hava və Geosfer” BMT/Azərbaycan beynəlxalq tədbirində (“United Nations/Azerbaijan Workshop on the International Space Weather Initiative: The Sun, Space Weather and Geosphere”) “KASKAD MHD MODELİNDƏ KİÇİK ÖLÇÜLÜ MAQNİT SAHƏSİNİN YARANMASININ TƏHLİLİ” mövzusunda məruzə edib. İlyas Abuşzadə qeyd edib ki, on bir illik günəş dövrü də daxil olmaqla geniş miqyaslı ulduz maqnit sahəsinin əmələ gəlməsi mexanizmi, xüsusilə, maqnit sahəsinin sürət sahəsinə əks təsirinin laqeyd qala biləcəyi xətti rejimi haqqında təsəvvürlər artıq formalaşıb. Bununla belə, artan orta maqnit sahəsini sabitləşdirən qeyri-xətti əks əlaqə effekti tam aydın deyil. Bu prosesin qeyri-xətti sabitləşməsinin ən çox ehtimal olunan səbəbi hidrodinamik sarmal hesab edilir, lakin hidrodinamik və maqnit sarmalının tarazlığı və onun spektr üzrə ötürülməsi hələ də öyrənilməlidir. Təqdim olunan məruzə bu problemə həsr olunub. Kifayət qədər yüksək maqnit Reynolds ədədlərində maqnit enerjisində eksponensial artım sürəti korrelyasiya uzunluğuna nisbətən kiçik miqyaslarda təsadüfi qısa korrelyasiyalı plazma axınında müşahidə edilə bilər. Bu halda maqnit sarmalı maqnit sahəsinin kiçik miqyaslı enerjisi ilə birlikdə yaranır. Məruzəçi bildirib ki, bu hadisənin ənənəvi olaraq Kazantsev yanaşması ilə öyrənilməsinə baxmayaraq, onlar öz tədqiqatlarında bu kiçik miqyaslı generasiya prosesini mhd-kaskad yanaşmasından istifadə edərək yenidən yaratmağa çalışıblar ki, bu da tarazlığın və enerjinin/sarmalın kiçikdən böyüyə qədər ötürülməsinin sonrakı öyrənilməsi üçün daha əlverişlidir. Bunun üçün mürəkkəb kaskad modelində yaxşı qurulmuş Kolmoqorov spektrinə kiçik bir maqnit sahəsi əlavə edilib və kiçik miqyasda maqnit enerjisinin eksponensial artımı müşahidə edilərək generasiya prosesi Kazantsevin kiçik ölçülü maqnit dinamosu ilə müqayisə edilib. Ümumiyyətlə, hər iki yanaşmanın eyni generasiya sürətləri və miqyası ilə eyni prosesi təsvir etdiyini göstərmək üçün sürət sahəsi və işləyən spektral bölgələr üçün korrelyasiya vaxtını seçilir. Beləliklə, göstərilib ki, kaskad yanaşması spektr boyu kiçik miqyaslı enerji/sarmal ötürülməsinin gələcək tədqiqi və iri miqyaslı ulduz dinamo proseslərinin sabitləşdirilməsi problemlərinin həlli üçün istifadə edilə bilər.
